ડૅન્ડ્રફ એ સ્કાલ્પની સમસ્યા છે જ્યાં માથાની ત્વચાની મરી ગયેલી કોશિકાઓ છૂટીને સફેદ અથવા પીળા ચમકદાર ફ્લેક્સ બને છે. આ સાથે ખંજવાળ અને ઇરિટેશન પણ થઈ શકે છે.
સૂકી ત્વચાવાળો ડૅન્ડ્રફ: જ્યારે માથાની ત્વચા ખૂબ સુકી થઈ જાય છે ત્યારે સ્કિન છૂટીને ફ્લેકસ બનાવે છે.
તેલિયું ત્વચાવાળો ડૅન્ડ્રફ: માથામાં વધુ તેલ બને છે, જેને લીધે મૃત ત્વચા જમા થાય છે અને ફ્લેકસ બને છે.
સેબોરિહિક ડર્મટાઇટિસ: આ ડૅન્ડ્રફનું ગંભીર સ્વરૂપ છે જે સ્કાલ્પ ઉપરાંત ચહેરા અને છાતી જેવી તેલવાળી જગ્યા પર પણ અસર કરે છે.
ફંગલ ઇન્ફેક્શન: Malassezia નામનું ફંગસ જો વધારે પ્રમાણમાં વધે તો ડૅન્ડ્રફ થાય છે.
સૂકી ત્વચા: ત્વચામાં પૂરતી ભિનાશ ન હોય તો ફ્લેક્સ બને છે.
તેલવાળી ત્વચા: વધુ તેલ ફંગસ માટે અનુકૂળ વાતાવરણ બનાવે છે.
હોર્મોનલ ફેરફાર: ઉંમર બદલાવ, ગર્ભાવસ્થા કે આરોગ્ય સમસ્યાઓના કારણે હોર્મોન બદલાય છે અને ડૅન્ડ્રફ વધી શકે છે.
અયોગ્ય હાઈજીન: માથું ધોઈ ન થવું કે સાચી રીતે સફાઈ ન કરવી.
તાણ: વધુ તણાવ હોય ત્યારે ડૅન્ડ્રફની લક્ષણો વધી શકે છે.
ડૅન્ડ્રફની ઓળખ સામાન્ય રીતે કોસ્મેટોલોજિસ્ટ દ્વારા થતી હોય છે જ્યાં સ્કાલ્પ ચકાસવામાં આવે છે. સફેદ અથવા પીળા ફ્લેકસ, ખંજવાળ અને લાલાશ ડૅન્ડ્રફનું સંકેત હોય છે. કેટલીકવાર વધુ ચકાસણી માટે માઇક્રોસ્કોપ કે બાયોપ્સી થઈ શકે છે.
નિયમિત રીતે વાળ ધોવું: હળવા શેમ્પૂથી વાળ ધોવાથી વધારાનું તેલ અને મૃત ત્વચા દૂર થાય છે.
સ્કાલ્પની કાળજી: તમારા સ્કાલ્પના પ્રકાર મુજબ શેમ્પૂ અને કન્ડીશનર પસંદ કરો.
કઠોર હેર પ્રોડક્ટ્સ ટાળો: એવામાં પ્રોડક્ટ્સ ન વાપરો કે જે ત્વચાને ઈરિટેટ કરે છે.
સંતુલિત આહાર: વિટામિન અને ખનિજોથી ભરપૂર ડાયટ લો. પોષણની ઉણપથી ડૅન્ડ્રફ વધી શકે છે.
તણાવ પર નિયંત્રણ: ધ્યાન, યોગ અથવા વ્યાયામ દ્વારા તણાવ ઓછો કરો.
સાચી સારવાર અને કાળજીથી ડૅન્ડ્રફ નિયંત્રણમાં રાખી શકાય છે, પણ તે પર્મનન્ટલી治 થવું જરુરી નથી. નિયમિત હેરકેર મદદરૂપ થાય છે.
ના, ડૅન્ડ્રફ સંક્રમણજનક નથી. તે વ્યક્તિગત સ્કિન સમસ્યા છે અને એકથી બીજાને લાગતો નથી.
નાળિયેર તેલ, ટી ટ્રી ઓઈલ, એલોઇવેરા વગેરે કેટલાક લોકોને રાહત આપે છે, પણ દરેક માટે અસર એકસરખી નથી. ગંભીર ડૅન્ડ્રફ માટે નિષ્ણાતની સલાહ લો.
હા, વધુ તણાવ ડૅન્ડ્રફની લક્ષણો વધારે કરે છે. તણાવ નિયંત્રણ અને હેલ્ધી લાઇફસ્ટાઇલથી આને નિયંત્રિત કરી શકાય છે.